Z jakim koniem mamy do czynienia?

Autor: Emily McShane

Wybierając naszym wierzchowcom dyscypliny kierujemy się zwykle własnymi preferencjami lub fizycznymi preferencjami konia, zapominamy jednak (lub nie mamy o tym pojęcia) o predyspozycjach psychicznych i charakterze konia. I tak samo jak w miarę możliwości fizycznych w różny sposób trenujemy konia, tak samo powinniśmy brać pod uwagę jego charakter i psychikę. Jest to temat bardzo rozległy nie mniej jednak są jakieś wytyczne, którymi możemy się sugerować zarówno co do oceny czy "zdiagnozowania" naszego wierzchowca jak i potem do odpowiedniej z nim pracy.

Jak wiadomo najwięcej wiedzy na ten temat bierze się z obserwacji koni w stadzie, w naturze, ale również możemy to obserwować w naszych udomowionych warunkach. Najwięcej na ten temat napisali znani nam amerykańscy cowboy'e. Pat Parelli nazwał to "koniobowościami" i to właśnie korzystając z jego tekstów, oraz własnego doświadczenia spróbuje Wam przybliżyć ten temat.

Są 4 typy końskich osobowości:
Prawopółkulowy Ekstrawertyk (PE)- płochliwy, impulsywny, nadwrażliwy, nerwowy, szybki
Lewopółkulowy Ekstrawertyk (LE)- bystry, niezależny, zabawowy, żywiołowy, bywa nieposłuszny
Prawopółkulowy Introwertyk (PI)- bojaźliwy, posłuszny, spięty, wybuchowy
Lewopółkulowy Introwertyk (LI)- leniwy, uparty, łakomy, niereagujący, sprytny, trudny do zmotywowania

Każdy z tych typów ma inne potrzeby, i tak podstawową potrzeba dla PE będzie bezpieczeństwo, dla LE wygoda, dla PI zabawa a dla LI motywatory (np.jedzenie).

I przy pracy z konkretnym typem osobowości należy się wspomagać tą hierarchią potrzeb, oraz tak samo jak w psychologii naszego gatunku, Introwertyków motywować i zachecać, Ekstrawertyków uspokajać i wyciszać. W przypadku koni na przykład z PE będziemy pracowali w jednolitym jak najspokojnieszym tempie i dopiero jak w nim się rozluźni i zyska większą pewność siebie zmieniamy tempo lub chód. Z LI będziemy robić na odwrót jak najwięcej przejść i zmian tempa (oczywiście wszystko to na miarę możliwości i wytrenowania konia). Do tego Prawopółkulowego Ekstrawertyka będziemy motywować i nagradzać "odpuszczeniem" i dodaniem otuchy a Lewopółkulowego Introwertyka jedzeniem i zabawą.

Na podstawie tych cechy osobowości można łatwiej sprecyzować do jakiej dyscypliny koń nam się najlepiej nadaje. I tak:
Prawopółkulowy Ekstrawertyk - wyścigi
Lewopółkulowy Ekstrawertyk - wkkw, skoki
Prawopółkulowy Introwertyk - ujeżdzenie
Lewopółkulowy Introwertyk - jazda w teren, freestyle

Można się było domyślać, że bardzo dużo koni pełnej krwi angielskiej jest Prawopółkulowymi Ekstrawertykami gdyż tak właśnie są selekcjonowane,
aby najlepiej sprawdzać się w wyścigach, ale czy to znaczy, że wśród folblutów nie ma introwertyków? Oczywiście, że są lecz czy on może być wybitnym koniem wyścigowym,
a przede wszystkim czy jest zadowolony z "wykonywanego zawodu" to już inna sprawa. I to samo tyczy się innych typów koni, bardzo trudno będzie startować w konkurencji ujeżdżenia na takim gorącym pełnym energii Ekstrawertyku, jak i również skakać na koniu strachliwym, płochliwym i niepewnym siebie.
Jednak należy to wszystko traktować z lekkim dystansem i jako pomoc i wspomaganie treningu, gdyż po pierwsze możemy źle zinterpretować zachowania naszego
konia i przydzielić go do złego typu, a dla utrudnienia konie mogą wykazywać cechy mieszane, albo ich osobowość może leżeć gdzieś pomiędzy wyżej opisanymi typami osobowości.